Umowa cywilnoprawna a umowa o pracę

Strony mogą kształtować, według uznania, rodzaj stosunku prawnego, który będzie je łączyć, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny; dalej: k.c. Pracodawca i osoba starająca się o pracę mogą wspólnie wybrać tę formę wykonywania pracy, która będzie dla nich najkorzystniejsza - stosunek pracy czy umowę cywilnoprawną. Decydując się na współpracę na podstawie przepisów k.c., należy jednak zwrócić uwagę na to, aby nie zawierała ona elementów charakterystycznych dla stosunku pracy.

Zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę powinno nastąpić zgodnie z wytycznymi ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.). Jest to dosyć mocno sformalizowana forma współpracy z pracownikiem, gwarantująca mu jednak najwięcej uprawnień.

Przepisy k.c. są zdecydowanie mniej rygorystyczne niż przepisy k.p. i dlatego strony takich umów mają dużą swobodę w kształtowaniu ich treści, formy i czasu obowiązywania. Stanowi to niewątpliwą zaletę tych form współpracy. Jako wadę umów cywilnoprawnych podaje się jednak brak prawa zleceniobiorcy czy wykonawcy dzieła m.in. do urlopu wypoczynkowego czy ochrony przed rozwiązaniem umowy. Są to uprawnienia charakterystyczne dla umowy o pracę, a tym samym wynikają z k.p. Trzeba jednak pamiętać, że osoby zawierające umowę cywilnoprawną mają dużą swobodę w kształtowaniu jej treści i jeśli uznają to za uzasadnione, mogą wprowadzić do niej niektóre rozwiązania zapożyczone z k.p. Przykładowo strony mogą w umowie zlecenia zawartej na długi okres zamieścić np. klauzulę dotyczącą przerwy urlopowej.