Firma bez układu

Uchwałę tej treści podjął Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów 29 września 2006 r. Zagadnienie prawne wyniknęło na tle sprawy Stefana K. byłego pracownika R.S.A. w Warszawie. W zakładzie pracy doszło do rozwiązania obowiązującego przez wiele lat układu zbiorowego pracy. Gwarantował on pracownikom bardzo wysokie nagrody jubileuszowe i znacznie wyższe od kodeksowych dodatki do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Z tego powodu pracodawca w zmieniającej się sytuacji ekonomicznej stawał się na rynku niekonkurencyjny. Ponieważ negocjacje w celu zawarcia nowego układu nie przyniosły rezultatu, spółka postanowiła zastosować art. 241 § 2 k.p. i jednostronnie wprowadzić obniżkę pensji w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Zgodnie z tym przepisem przy wprowadzaniu mniej korzystnych postanowień układu nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków pracy i płacy pracownikom podlegającym szczególnej ochronie (działaczom związkowym, pracownikom w wieku przedemerytalnym, kobietom w ciąży). W spółce nie doszło jednak do zawarcia nowego układu ani nie uzgodniono regulaminu pracy. Artykułu 241 § 2 k.p. nie można więc było zastosować bezpośrednio, a jedynie w drodze analogii. Sposób ten nie był podzielany jednoznacznie w orzecznictwie. W wyroku z 23 sierpnia 2005 r. (I PK 24/05 OSNP 2006/13-14/201) sąd opowiedział się za stanowiskiem, że rozwiązanie układu nie powoduje ustania szczególnej ochrony pracowników. W kolejnym orzeczeniu z 14 lutego 2006 r. (III PK 109/05) przyjął natomiast odmienny pogląd.