KODEKS PRACY. KOMENTARZ DLA PRAKTYKÓW

Waldemar Gujski, Magdalena Przybysz

Gujski Zdebiak Kancelaria Adwokacko-Radcowska

Art. 23^1a § 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, nieobjętego układem zbiorowym pracy lub zatrudniającego mniej niż 20 pracowników, może być zawarte porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu.

§ 2. Przepis art. 9¹ § 1-4 stosuje się odpowiednio.

1. Omawiany przepis został wprowadzony do Kodeksu pracy ustawą z 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU nr 135, poz. 1146 ze zm.). Celem porozumień zawieranych w tym trybie jest ograniczenie kosztów zatrudnienia w sytuacji, kiedy istotnie pogarsza się kondycja finansowa pracodawcy. Rozwiązanie to ma sprzyjać utrzymaniu miejsc pracy i jednocześnie ochronić pracodawcę, który znajduje się w trudnej sytuacji finansowej przed upadłością lub likwidacją.

2. Co do zasady dopuszczenie możliwości jednostronnego pogorszenia warunków zatrudnienia pracowników stanowi odstępstwo od zasady autonomii woli stron. Zgodnie z tą zasadą treść stosunku pracy kształtują swobodnie same strony, a ich zmiana na mocy arbitralnej woli pracodawcy może nastąpić tylko w drodze ich wypowiedzenia w trybie przepisów art. 42 i 43 k.p. Natomiast zgodnie z przepisem art. 23^1a k.p. zmiana następuje na mocy porozumienia zawartego przez partnerów społecznych, tj. pracodawcy z organizacją związkową bądź przedstawicielami pracowników. Zastosowanie trybu przewidzianego w tym przepisie następuje bez konieczności dokonywania wypowiedzeń zmieniających, a także bez konieczności prowadzenia indywidualnych negocjacji z pracownikami w celu zawarcia porozumień co do niekorzystnej zmiany warunków zatrudnienia.

Pracownicy, których warunki zatrudnienia mają ulec zmianie, nie biorą udziału w negocjowaniu porozumienia. Porozumienie to jest jednak wiążące dla pracowników nawet wtedy, gdy nie należą do związku zawodowego, który zawarł porozumienie z pracodawcą, a także wówczas, gdy w braku organizacji związkowej nie brali udziału w wyłonieniu przedstawicieli, którzy w trybie przyjętym u niego powinni zostać wybrani.