Czy pracownik na urlopie bezpłatnym ma prawo korzystać z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych

Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 27 listopada 1996 r. (III AUa 888/96, Apel. - W-wa 1997/2/9), istotą urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie art. 174 Kodeksu pracy jest zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania pracy i zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłacania wynagrodzenia. Obowiązek ubezpieczeń społecznych pracownika trwa od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Jednak pozostawanie w zatrudnieniu nie może być tutaj rozumiane szeroko. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 7 października 1998 r. (II UKN 334/98, SNP 1999/21/694) uznał, że właściwe rozumienie „zatrudnienia” zawęża krąg osób objętych tym pojęciem do tych osób, które świadczą pracę lub doznają przerw w jej świadczeniu bez zawieszenia praw i obowiązków pracowniczych, a takim pojęciem posługuje się prawo ubezpieczeń społecznych. Zatem okres urlopu bezpłatnego nie jest okresem „zatrudnienia”. Mimo że w tym okresie pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy, to podobnie jak zawieszeniu ulegają jego obowiązki wobec pracodawcy i obowiązki pracodawcy wobec pracownika, zawieszeniu ulegają również jego ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego trwa w tym samym czasie, co obowiązek ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że również ubezpieczenie zdrowotne ustaje na okres urlopu bezpłatnego.

Uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego nie ustają jednak w tym samym czasie, co samo ubezpieczenie zdrowotne. Prawo do świadczeń zdrowotnych przysługuje jeszcze przez 30 dni po dniu wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Dopiero od 31. dnia przebywania na urlopie bezpłatnym pracownik utraci możliwość korzystania z bezpłatnych świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego.

Po wygaśnięciu obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego każda osoba może ubezpieczyć się dobrowolnie. W tym celu Państwa pracownik powinien złożyć odpowiedni wniosek do oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, wnieść określoną opłatę i opłacać składki. Zostanie objęty ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia określonego w umowie zawartej z funduszem, a przestanie być nim objęty w dniu rozwiązania tej umowy lub po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek.