Urlop wypoczynkowy w pierwszym roku pracy - jak poprawnie wyliczyć

Nabycie prawa do urlopu jest uregulowane w szczególny sposób w przypadku pracowników, którzy podejmują zatrudnienie w ramach stosunku pracy po raz pierwszy w życiu. Zgodnie z Kodeksem pracy, prawo do urlopu nabywane jest stopniowo – z upływem każdego miesiąca pracy – w proporcjonalnym wymiarze. Chociaż przepisy jasno określają sposób naliczania urlopu, w praktyce pojawiają się wątpliwości dotyczące m.in. zaokrąglania jego wymiaru oraz przeliczania dni na godziny.

Kodeks Pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami »

Urlopy wypoczynkowe. Udzielanie, ustalanie wymiaru i rozliczanie wynagrodzenia »

Nabycie prawa do urlopu

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym rozpoczął zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (art. 153 § 1 Kodeksu pracy). Przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego takiego pracownika nie należy stosować zasady zaokrąglania niepełnego miesiąca pracy w górę do pełnego miesiąca pracy i art. 155³ § 1 Kodeksu pracy dotyczącego zaokrąglania niepełnego dnia urlopu wypoczynkowego w górę do pełnego dnia w przypadku ustalania proporcjonalnego wymiaru urlopu wypoczynkowego za część roku kalendarzowego.

Zasady obliczania okresu pracy warunkującego nabycie uprawnień pracowniczych, w tym uprawnienia do urlopu wypoczynkowego, odbiegają od reguł prawa cywilnego. Sposób liczenia terminów określonych w art. 112 Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do okresów, od których zależy nabycie uprawnień pracowniczych – np. określonych w art. 153 czy 155² § 1 Kodeksu pracy. Okres pracy powinien być ustalony przy uwzględnieniu potocznego sposobu liczenia terminów, a zatem upływ terminu następuje w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym rozpoczęto liczenie okresu (wyrok SN z 19 grudnia 1996 r., I PKN 47/96, OSNP 1997/17/310, i postanowienie SN z 11 grudnia 2009 r., II PK 223/09).

Przykładowo, jeżeli stosunek pracy został nawiązany 4 maja, to miesiąc pracy upłynie 3 czerwca, a rok pracy 3 maja następnego roku kalendarzowego. Natomiast gdy powstaną przerwy w zatrudnieniu, przy obliczaniu wymaganego okresu pracy zastosowanie znajdzie art. 114 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w przypadku gdy termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni 30, a rok za 365 dni.

Prawo do urlopu w ułamkowym wymiarze powstaje z upływem każdego miesiąca pracy do końca roku kalendarzowego, w którym pracownik rozpoczął pierwszą pracę. Wymiar pierwszego urlopu stanowi 1/12 z wymiaru przysługującego pracownikowi po przepracowaniu roku, czyli najczęściej z 20 dni (art. 153 § 1 Kodeksu pracy). Otrzymany wynik nie jest liczbą całkowitą (1,66), jednak brakuje ustawowej regulacji zaokrąglania wymiaru tego urlopu do pełnych jednostek, tak jak jest to przewidziane w stosunku do urlopu pracowników niepełnoetatowych.

Jak przeliczać urlop na godziny?

W praktyce powstają więc wątpliwości dotyczące sposobu udzielania urlopu, którego wymiar nie jest określony w jednostce pełnego dnia. Jednak mając na względzie brak szczególnej regulacji, należy stosować ogólny sposób udzielania urlopu, z przeliczeniem na godziny, wynikający z art. 154² Kodeksu pracy. W takiej sytuacji pracodawca może także postąpić na korzyść pracownika i ustalony wymiar urlopu zaokrąglić w górę do pełnych godzin lub do pełnych dni, z takim zastrzeżeniem, aby wymiar urlopu pracownika w roku kalendarzowym nie przekroczył przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, czyli 20 dni (160 godzin).