NOWOŚĆ w Twoim INFORLEX: Projektowanie polityki rachunkowości z uwzględnieniem nowych obowiązków w zakresie JPK_CIT

Polityka rachunkowości to nie tylko dokument spełniający wymogi ustawy o rachunkowości – to kluczowe narzędzie organizacyjne, które wspiera zgodność z przepisami, porządkuje procesy księgowe i ułatwia raportowanie, zwłaszcza w kontekście nowych obowiązków wynikających z JPK_CIT. W dobie cyfryzacji i rosnącej presji na transparentność danych, dobrze zaprojektowana polityka rachunkowości staje się istotnym elementem ładu korporacyjnego, wpływającym na efektywność pracy działu finansowego oraz wiarygodność firmy.

rachunkowość sprawozdanie

Polityka rachunkowości - z obowiązku w przewagę operacyjną

Tam, gdzie polityka rachunkowości jest „żywa” – połączona z procesami, systemami i controllingiem – szybciej identyfikuje się nadużycia, a straty z nimi związane są istotnie niższe. To także praktyczna użyteczność. Nadal mnóstwo działów finansowych zamyka miesiąc dłużej niż tydzień. Wąskie gardła to często niska jakość danych, ręczne uzgadnianie zapisów, wieloarkuszowa lub wielosystemowa „gimnastyka” czy rozdźwięk między polityką a konfiguracją systemów. Tymczasem każdy dzień zamknięcia mniej zapewnia odpowiednio więcej czasu na analizę, prognozy oraz – tak ważny – dialog z biznesem.

Polski kontekst legislacyjny podnosi poprzeczkę. Obowiązek raportowania JPK_CIT wchodzi etapami i wymusza precyzję w planie kont, znacznikach podatkowych oraz uzgodnienia wyniku bilansowego z podstawą opodatkowania. Równolegle od 1 lutego 2026 r. KSeF staje się obligatoryjny, co przyspiesza konieczność digitalizacji i automatyzacji obiegu dowodów źródłowych – o ile polityka, procesy i systemy „mówią tym samym językiem”.

Równie istotne, jak treść dokumentu, jest jego wierne przełożenie na systemy informatyczne. Polityka musi „żyć” w konfiguracji ERP, w obiegu dokumentów (DMS/workflow) i w raportowaniu zarządczym/BI – od planu kont, hierarchii ról i uprawnień oraz limitów akceptacji, przez reguły wyceny, procesy płatności (w tym split payment), po walidacje jakości danych oraz sprawozdawczość. Dopiero wtedy „to, co opisane”, jest konsekwentnie wykonywane w codziennej pracy i weryfikowalne w systemie.

W najnowszej publikacji INFORLEX pokazujemy, jak przekształcić politykę rachunkowości z obowiązku w przewagę operacyjną – dzięki połączeniu litery prawa z praktyką oraz integracji rachunkowości finansowej z podatkami, ESG, kontrolą wewnętrzną i cyfryzacją procesów.

Poradnik "Projektowanie polityki rachunkowości" powstał z myślą o dwóch grupach odbiorców:

• zespołach finansowo-księgowych oraz controllingowych – żeby dać im praktyczne ramy (metody, wzorce decyzji horyzontalnych, przykłady zapisów, konsekwencje w JPK i w systemach ERP/DMS/BI) do wdrożenia „tu i teraz”;
• CEO/COO/zarządów – żeby pokazać, jak świadomie zaprojektowana polityka rachunkowości obniża koszt kapitału, skraca cykl decyzyjny i wzmacnia efektywne zarządzanie oparte na wynikach; to z kolei daje wiedzę „co zmieniać i dlaczego”, w miejsce suchego założenia „bo tak mówi ustawa”.

Jak korzystać z poradnika

Czytelnicy tworzący politykę rachunkowości od podstaw powinni skonsumować tę lekturę od deski do deski – zaczynając od rozdziału 1, w którym znajdą ramy prawne oraz 12-elementową „mapę” kompletnego dokumentu (od roku obrotowego i planu kont, przez metody wyceny i amortyzacji, po kontrolę wewnętrzną, system IT i procedurę aktualizacji).

Rozdział 2 przekłada wymagania na strukturę i warsztat dokumentu, podpowiadając m.in., jak zorganizować treść, myśleć o istotności i uproszczeniach oraz gdzie zapisać decyzje, które później „robią różnicę” w sprawozdawczości. Istotna myśl tego rozdziału: polityka ma być użyteczna – zrozumiała, przeszukiwalna, proporcjonalna do skali biznesu i ryzyka.

Rozdział 3 to głębsze wejście w merytorykę polityki rachunkowości – wycena udziałów i testy utraty wartości, środki trwałe (z różnicami uor vs MSSF), wartości niematerialne i prawne, odpisy na zapasy i należności, rozliczenia międzyokresowe, dotacje oraz zasady rozpoznawania przychodów i kosztów w duchu współmierności. Rozdział domykają instrukcja inwentaryzacyjna i standard dokumentacji.

W rozdziale 4 następuje powiązanie polityki z JPK_CIT. Pokazane jest przejście od „prawidłowych ksiąg” do prawidłowych danych w strukturach JPK_KR_PD i JPK_ST_KR oraz omówione są węzły, w tym ZOiS, Dziennik, Ctrl i RPD, wśród których szczególną rolę pełni ten ostatni – będący sercem nowego raportowania (to tu uzgadnia się wynik bilansowy z podatkową podstawą). Wskazane są też praktyczne konsekwencje dla polityki, m.in. oznaczanie kont znacznikami, rozbudowa planu kont, zasady budowy analityki, integracja z modułem ŚT/WNiP oraz wymogi danych.

Rozdział 5 pokazuje, jak tę politykę wdrożyć w systemach: od audytu procesów i analizy przedwdrożeniowej, przez projekt konfiguracji ERP/DMS/BI, po walidacje oraz komplet wymogów raportowych (JPK_VAT/VAT-UE, INTRASTAT). Akcentuje także testy, szkolenia i dokumentację oraz klasyfikowanie wymagań na must/should/could. Ponadto porusza wagę zgodności z uor/MSSF, RODO i ESG oraz integracji z KSeF i JPK_CIT (w tym JPK_CIT_ST od 2026 r.).

Rozdział 6 dopełnia całościowego obrazu dzięki poruszonym aspektom kontroli wewnętrznej i audytu. Opisuje pięć komponentów systemu kontroli, kluczowe mechanizmy oraz rolę audytu zewnętrznego i wewnętrznego w podnoszeniu wiarygodności sprawozdań. Wskazuje typowe nieprawidłowości i konieczność adaptacji polityki do nowych struktur JPK oraz proponuje uporządkowany cykl dostosowania polityki do wyników audytu.

Na koniec rozdział 7 prezentuje pięć studiów przypadków z następujących branż: budownictwo, leasing (z perspektywy finansującego), działalność deweloperska, nieruchomości oraz telekomunikacja. Case’y te mogą posłużyć jako szkielety do przeniesienia logiki rozdziałów 1–6 na własne transakcje i procesy, ułatwiając zapis zasad w polityce, ocenę skutków w księgach i sprawozdaniach, a także odwzorowanie założeń w ERP/DMS/BI oraz w JPK.

Czytelnicy modernizujący bieżący dokument polityki rachunkowości powinni potraktować rozdziały 2, 4, 5 i 6 jako checklistę zbieżności prawo–system–dane–audyt.

Materiał zawiera także gotowe szablony decyzji i ścieżki wdrożeniowe. Nie ma tu „jednego słusznego wzorca”, ponieważ polityka rachunkowości powinna być adekwatna do modelu biznesowego, występujących w danej firmie ryzyk oraz indywidualnej dojrzałości systemowej organizacji. Autorzy pokazują jednak, w jaki sposób dobrać rozwiązania, które nie tylko są zgodne z prawem, ale przede wszystkim działają: w księgach, w systemach, w raportach i w rozmowach z interesariuszami.

ZAPRASZAMY DO LEKTURY!

REDAKCJA INFORLEX