GRAPE. Tłoczone z danych

Panika bankowa

Ekonomicznego Nobla otrzymali w tym roku Ben Bernanke, Douglas Diamond oraz Philip Dybvig. Ta trójka zajmuje się bankami i kryzysami finansowymi. Bernankego, byłego szefa Fedu, doceniono za badania nad znaczeniem upadłości banków w czasie wielkiego kryzysu. Diamonda oraz Dybviga za wkład w rozwój teoretycznych modeli banków – ich praca z 1983 r. doczekała się ponad 13 tys. cytowań i dała początek obszernej literaturze.

Historia, którą opowiadają Diamond i Dybvig w swojej pracy, jest wyjątkowo prosta. W modelowej gospodarce jest grupa osób, które mają pewne środki: mogą je wydać teraz albo przeznaczyć na długoterminową inwestycję, co pozwoli na wyższy poziom konsumpcji w przyszłości. Problem polega na tym, że różne konieczności wydawania pieniędzy pojawiają się losowo: nie wiemy, czy nie będziemy musieli jutro oddać auta do mechanika albo czy nie pojawi się świetna promocja na lodówki. Może się zdarzyć, że dojdzie do takiej sytuacji, zanim inwestycja się zakończy i otrzymamy z niej zwrot. W modelu Diamonda i Dybviga przedwczesne skorzystanie z zainwestowanych środków oznacza rezygnację z odsetek. Korzystne byłoby więc ubezpieczenie się w celu ograniczenia ryzyka: rezygnacja z części zwrotu z inwestycji, gdy zostanie ona zakończona, ale też nieco więcej środków, gdy zaistnieje potrzeba użycia ich wcześniej.