Opowiedzmy sobie świat na nowo

Czytajcie „Naprawić przyszłość”, bo problemem są ci, którzy – zamknięci w swoich bańkach – czekają na zmierzch. Trzeba ich przekonać, że się mylą. Że coś jeszcze da się zrobić

Najpierw - jako że kultura to czuła membrana - szła fala (post)apokaliptycznych powieści, komiksów, filmów i seriali. Od jakiegoś czasu jednak perspektywa końca świata całkiem realnie zasiedla rejony poważnej humanistyki. Dobre księgarnie mogłyby już spokojnie wygospodarować półeczkę na eseje o schyłku antropocenu. Na takiej półeczce stałyby obok siebie zapewne, między innymi, „Szóste wymieranie. Historia nienaturalna” (przeł. Tatiana Grzegorzewska, Piotr Grzegorzewski, Filtry 2022) i „Pod białym niebem. Natura przyszłości” (przeł. Jakub Jedliński, Filtry 2022) Elizabeth Kolbert, „Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu” (PWN 2018) Ewy Bińczyk, „Antynatalizm. O niemoralności płodzenia dzieci” (Towarzystwo Naukowe im. Stanisława Andreskiego 2020) Mikołaja Starzyńskiego, „Pamiętnik z końca świata (jaki znamy)” (Wyd. Wolno 2022) Patryka Szaja, „Ostatni ludzie. Wymyślanie końca świata” (Czarne 2021) Macieja Jakubowiaka czy „Antropocień. Filozofia i estetyka po końcu świata” (PWN 2021) Andrzeja Marca.

A to tylko fragment znacznie dłuższej listy. Nie jest oczywiście tak, że wszystko, czym współczesna humanistyka obsesyjnie się zajmuje, musi być koniecznie istotną kwestią. Ale w tym wypadku humanistyka ma rację: nadciąga coś nieprzyjemnego. Katastrofa klimatyczna? Bunt sztucznej inteligencji? Kolaps systemów rynkowej demokracji? Epoka wojen o żywność, wodę i energię? Wszystkie te końce naszego świata naraz?