Muzyka z wąskiego strumyka

Kto zarabia na streamingu utworów? Głównie wydawcy nagrań i autorzy piosenek. Pomijani do tej pory wykonawcy twierdzą, że pieniądze należą się także im

Jak zmierzyć popularność piosenki? Od tego są różnego rodzaju zestawienia, rankingi, notowania, czyli krótko mówiąc: listy przebojów. Brytyjczycy od połowy lat 60. mogli oglądać telewizyjny program „Top of The Pops”, w którym co tydzień prezentowano 20 (a później 30 i 40) najważniejszych singli. W Polsce najważniejszym punktem odniesienia była nadawana w latach 1982–2020 Lista Przebojów Programu Trzeciego. Słuchacze głosowali na ulubione utwory (listownie, telefonicznie, potem e-mailowo), a dziennikarze tworzyli na tej podstawie cotygodniowe zestawienie przebojów pilnie śledzone przez fanów tej kultowej audycji. O listach typu amerykańskiego – na podstawie sprzedaży – nie mogliśmy nawet pomarzyć, bo przecież długo nie było wolnego rynku. Także fonograficznego.

W erze komercjalizacji muzyka – jeszcze nie tak dawno bliska duchowym uniesieniom – stawała się jednak coraz bardziej produktem, a piosenka „kontentem”, więc wypadało mówić o niej głównie w kategoriach rynkowych. W 2000 r. powstawała Oficjalna Lista Sprzedaży (OLiS), układana na podstawie twardych danych handlowych, ile egzemplarzy fizycznych nośników z muzyką (płyt kompaktowych, winyli, kaset magnetofonowych) kupili klienci – a nie na podstawie deklarowanych gustów, za którymi nie podążają decyzje zakupowe.

Cotygodniowe raporty OLiS, opracowywane i publikowane przez Związek Producentów Audio-Video (ZPAV), pozwoliły wyliczyć, czyje płyty w skali roku najchętniej sprzedają się w Polsce. Przez pierwsze trzy lata istnienia rankingu niepodzielnie królowało Ich Troje (w 2003 r. składanka tego zespołu przekroczyła sprzedaż 1,3 mln sztuk). Później palmę pierwszeństwa przekazywali sobie m.in. Krzysztof Krawczyk, Piotr Rubik, Artur Andrus czy zespół Feel, a w ostatnich latach notowania OLiS zdominowali artyści młodego pokolenia (niespełna 30-latkowie) reprezentujący rap (jak Quebonafide) albo pop (jak Dawid Podsiadło czy Sanah – zwyciężczyni dwóch ostatnich podsumowań za płyty „Irenka” oraz „Uczta”). Do corocznych danych jest dołączane zestawienie najczęściej odtwarzanych przebojów radiowych (AirPlay) – w ubiegłym roku wygrał brytyjski didżej Jax Jones i jego przebój „Where Did You Go”.