Odpowiedzialność porządkowa pracowników

• obowiązek wysłuchania pracownika

• odmowa przyjęcia pisma

• uchylenie kary

Przepisy Kodeksu pracy w sposób precyzyjny określają zarówno katalog kar porządkowych, jak i przewinienia pracowników, za które można ich ukarać (art. 108 k.p.). Dlatego też zastosowanie kary innej niż kara upomnienia, nagany czy kary pieniężnej jest bezskuteczne i stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Przy stosowaniu kary pracodawca bierze pod uwagę w szczególności rodzaj naruszonych obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. Ponadto samo nałożenie kary odbywa się według ściśle ustalonego trybu. Jego prawidłowe zastosowanie chroni pracodawcę przed uchyleniem decyzji o ukaraniu pracownika przez sąd pracy.

Pracodawca nie może zastosować kary porządkowej bez uprzedniego wysłuchania pracownika, chyba że ten zrezygnował ze stworzonej mu możliwości ustnego złożenia wyjaśnień bądź wybrał pisemną formę ich wyrażenia. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 16 czerwca 1999 r. (I PKN 114/99, OSNP 2000/17/644).

Wyrok ten zapadł w sprawie, w której pracodawca dwukrotnie ukarał pracownika porządkowymi karami nagany za niepodpisanie listy obecności. W dniach wymierzania kar porządkowych pracownik był obecny w pracy, ale pracodawca nie wysłuchał jego ustnych racji, poprzestając na żądaniu od niego pisemnych wyjaśnień. Pracodawca nie uwzględnił sprzeciwów pracownika od nałożonych sankcji porządkowych, utrzymując, że zastosował kary zgodnie z wymaganiami prawa.

Sąd I instancji uchylił zaskarżone sankcje porządkowe, uznając, że ich zastosowanie było merytorycznie uzasadnione, ale przed ich wymierzeniem pozwany pracodawca naruszył dyspozycję art. 109 § 2 k.p., gdyż nie wysłuchał powoda przed jego ukaraniem.