To tamci są zmanipulowani
Dzisiejsza sytuacja w Polsce przypomina trochę czasy sprzed panowania Jana III Sobieskiego, gdy kraj był podzielony na obozy malkontentów i regalistów. Retoryka tych stronnictw do złudzenia przypomina wojnę PiS–PO
Z Jackiem Komudą rozmawia Sebastian Stodolak
Gdybym miał się uczyć historii I Rzeczpospolitej na bazie serialu „1670”, doszedłbym do wniosku, że była ona jednym wielkim cyrkiem na kółkach.
Powiem szczerze: jestem obsesyjnym przeciwnikiem tego serialu. Nie podoba mi się, że twórców uważa się za błyskotliwych ironistów.
Dlatego, że humor jest głupkowaty?
Twórcy serialu uczciwie podkreślają, że nie jest to produkcja historyczna, ale jeśli widzimy ludzi ubranych w dawne stroje, akcję toczącą się „teoretycznie” w 1670 r., to naturalnie spodziewamy się kina, które choć trochę z tą historią koresponduje, a nie tylko wykorzystuje jej kostium. Serial jest daleki od tego, co opisuję w swoich książkach. Wykoślawia polską historię.
W szkole uczy się nas, że I RP to Sobieski i odsiecz wiedeńska, liberum veto, warcholstwo i magnaci. Niewielu potrafi wymienić coś więcej. No, może jeszcze to, że Rzeczpospolita była „od morza do morza”. Może serial „1670” jest po prostu odbiciem tych lekcji?
W istocie. To serial zbudowany na stereotypach, które utrwalała komunistyczna edukacja. Paradoks polega na tym, że ta sama komuna, która w oficjalnym przekazie oczerniała Polskę szlachecką, stworzyła jednocześnie wielkie filmowe freski o dawnej Rzeczypospolitej: „Potop”, „Pan Wołodyjowski”, „Czarne chmury”. Dzisiejsza kinematografia nie potrafi im dorównać.
Z jednej strony PRL wychowywał nas w pogardzie wobec I RP, a z drugiej – artyści tworzyli dzieła, które ją hołubiły?
Tak. Oglądając „Potop” czy „Pana Wołodyjowskiego”, trudno nie dostrzec podziwu dla tej epoki, mimo że to ekranizacje Sienkiewicza, którego powieści budowały XIX-wieczną świadomość narodową. W szkołach wmawiano nam, że Polska szlachecka była warcholskim tworem, który „zgubił naród”, a w kinie oglądaliśmy opowieści o jej wielkości, sile, militarnym kunszcie.
POTRZEBUJESZ POMOCY?