Nowe regulacje dotyczące zatrudniania cudzoziemców i rynku pracy od 1 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. w Dzienniku Ustaw zostały opublikowane dwie ustawy, które wprowadzają istotne zmiany na polskim rynku pracy. Nowe przepisy, które wejdą w życie 1 czerwca 2025 r., dotyczą legalizacji pracy w przypadku zatrudniania pracowników z zagranicy, a także znacząco wpłyną na sposób funkcjonowania agencji pracy tymczasowej. Pracodawców czekają nowe obowiązki administracyjne i wyższe kary za nieprzestrzeganie nowych regulacji.

prawo, przepisy, podatki, składki

Reforma rynku pracy w Polsce, która wejdzie w życie 1 czerwca 2025 r., obejmuje dwie kluczowe ustawy:

1. Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia – reguluje m.in. działalność publicznych służb zatrudnienia oraz prywatnych agencji pracy, w tym agencji pracy tymczasowej. Wprowadza szereg nowych obowiązków administracyjnych dla agencji pracy, mających na celu ograniczenie nadużyć oraz uporządkowanie ich działalności. Szczegółowo określa zasady działania agencji pośrednictwa pracy oraz agencji pracy tymczasowej, ze szczególnym uwzględnieniem zatrudnienia cudzoziemców wymagających legalizacji pracy.
2. Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – koncentruje się wyłącznie na zagadnieniach związanych z zatrudnieniem obcokrajowców. Tworzy kompleksowy system regulacji migracji zarobkowej, uwzględniający zarówno szczegółowe aspekty formalnoprawne, jak i praktyczne mechanizmy weryfikacyjne.

Ograniczenia dla agencji zatrudnienia w pośrednictwie pracy na rzecz cudzoziemców

Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia wprowadza istotne zmiany w funkcjonowaniu agencji zatrudnienia, które przyjmują do pracy cudzoziemców.

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzanych przez ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia jest 2-letni okres karencji dla nowych agencji zatrudnienia, które chcą prowadzić działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa pracy oraz pracy tymczasowej na rzecz cudzoziemców. Zgodnie z nowymi przepisami będzie to możliwe dopiero po upływie 2 lat od wpisu do rejestru agencji zatrudnienia (art. 305 ust. 3 ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia).

W praktyce oznacza to, że nowo utworzona agencja zatrudnienia będzie musiała przez 2 lata ograniczyć swoją działalność wyłącznie do zatrudniania:

• obywateli polskich,
• obywateli państw UE,
• cudzoziemców zwolnionych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę (np. posiadaczy Karty Polaka czy obywateli Ukrainy korzystających z procedury powiadomienia).

Celem tego ograniczenia jest wyeliminowanie zjawiska tworzenia agencji wyłącznie w celu szybkiego dostępu do cudzoziemskiej siły roboczej, jednak w konsekwencji stworzy to znaczącą barierę wejścia na rynek, która może sprzyjać umacnianiu pozycji już istniejących, dużych podmiotów.

Natomiast działające już agencje zostaną objęte przepisami przejściowymi (art. 445 ust. 6 ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia), zgodnie z którymi jeśli będą chciały utrzymać dotychczasowy zakres działalności, to będą musiały złożyć wniosek o zmianę wpisu w Krajowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia (KRAZ), aby obejmował on również działalność polegającą na pośrednictwie pracy wobec cudzoziemców. Agencje będą miały na dokonanie tej formalności 3 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy - do końca sierpnia 2025 r. Niedotrzymanie tego terminu będzie skutkowało utratą uprawnień do świadczenia usług pośrednictwa pracy dla cudzoziemców.

Zgodnie z przepisami nowej ustawy agencje zatrudnienia mają także obowiązek przedstawiania marszałkowi województwa informacji o działalności agencji zatrudnienia w zakresie świadczenia w Polsce usług związanych z pośrednictwem pracy dla cudzoziemców, w terminie do 31 stycznia każdego roku za rok poprzedni.

Zmiana zasad zatrudniania cudzoziemców

Od 1 czerwca 2025 r. zmienią się zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium RP, zastąpi dotychczas obowiązujące przepisy ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Jak podkreśla resort pracy, jednym z najważniejszych założeń nowych regulacji jest przeciwdziałanie wyłudzeniom zezwoleń na pracę w celu wjazdu na terytorium strefy Schengen. Służyć temu ma przede wszystkim wprowadzenie nowych funkcjonalności w systemach informatycznych, zwiększenie roli publicznych służb zatrudnienia w procesie wydawania zezwoleń, a także lepsze połączenie systemów informatycznych różnych instytucji.

Nowe regulacje dają starostom możliwość określenia listy zawodów i rodzajów pracy, w których zezwolenia na pracę cudzoziemcom zamierzającym podjąć zatrudnienie na terenie danego powiatu nie będą wydawane. Będzie to możliwe np. w sytuacji zwolnień grupowym lub likwidacji dużego zakładu pracy na terytorium danego powiatu. Nowy mechanizm zastąpi uciążliwą dla pracodawców procedurę tzw. testu rynku pracy.

Pracodawcy muszą zwrócić uwagę na nowe obowiązki informacyjne, m.in.:

1. przekazywanie kopii umów – pracodawca będzie musiał przekazać organowi, który wydał zezwolenie na pracę, kopię umowy z cudzoziemcem w języku polskim przed powierzeniem mu pracy,

2. powiadomienie wojewody o zmianach sytuacji – nowa regulacja skraca dotychczasowy okres na powiadomienie z 3 do 2 miesięcy i wprowadza obowiązek powiadomienia organu,

3. powiadomienie starosty dotyczące oświadczenia – regulacja utrzymuje istniejący obowiązek powiadamiania starosty o statusie zatrudnienia cudzoziemca, ale z dokładniejszym określeniem terminów:

• 7 dni na powiadomienie o podjęciu pracy przez cudzoziemca (termin pozostaje bez zmian),
• 14 dni na powiadomienie o niepodjęciu pracy przez cudzoziemca (wydłużenie terminu);

4. informowanie wojewody o zakończeniu pracy na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – ustawa wprowadza dla pracodawców nowy obowiązek informowania wojewody o utracie pracy przez cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Dotychczas obowiązek ten spoczywał wyłącznie na cudzoziemcu, teraz odpowiedzialność jest podzielona – pracodawca ma obowiązek poinformować właściwy urząd wojewódzki w ciągu 15 dni od zakończenia zatrudnienia.

Warto również zwrócić uwagę na nowe regulacje dotyczące kar za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców (od 3 tys. do 50 tys. zł). Wysokość kary grzywny będzie ustalana przez sąd proporcjonalnie do liczby nielegalnie zatrudnionych pracowników. Obecnie liczba osób, którym pracodawca nielegalnie powierzył pracę, nie ma wpływu na wysokość nałożonej kary, stąd też to jest istotna zmiana i pracodawcy muszą być przygotowani na to, aby zatrudniać cudzoziemców legalnie.

Źródło: MRPiPS/INFORLEX

Oprac. Katarzyna Bogucka