Umowa o pracę i umowa zlecenia - zbieg tytułów do ubezpieczeń ZUS

Pracownik pozostający w stosunku pracy, który dodatkowo wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, w określonych przypadkach podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z obu tytułów. Jeżeli jednak z umowy o pracę uzyskuje co najmniej minimalne wynagrodzenie i realizuje zlecenie na rzecz innego podmiotu niż pracodawca, obowiązek opłacania składek ZUS dotyczy wyłącznie umowy o pracę.

ZUS, składki, ubezpieczenia społeczne

Umowa o pracę i umowa zlecenia – konsekwencje zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych »

Umowa zlecenia z własnym pracodawcą

Pracownik, który wykonuje dodatkowo umowę zlecenia zawartą z własnym pracodawcą, z tytułu wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach, jak w przypadku umowy o pracę, tj. ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracownika stanowi łączny przychód uzyskiwany z umowy o pracę oraz z umowy zlecenia. Pracodawca z tytułu zawartej umowy zlecenia nie zgłasza zleceniobiorcy do ubezpieczeń, a uzyskany przychód z tej umowy wykazuje, wraz z przychodem ze stosunku pracy, w imiennym raporcie miesięcznym składanym za pracownika.

Zasada ta nie ma zastosowania do osób przebywających na urlopach macierzyńskim, wychowawczym lub bezpłatnym. Jeżeli zatem pracodawca zatrudni na podstawie umowy zlecenia własnego pracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim, wychowawczym czy bezpłatnym, to z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia podlega on ubezpieczeniom na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

Umowa zlecenia z podmiotem trzecim - innym niż pracodawca

Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonująca umowę zlecenia zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Natomiast z tytułu wykonywania umowy zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają dla niej charakter dobrowolny, jeżeli podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy, w przeliczeniu na okres miesiąca, wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, którym przepisy prawa pracy gwarantują co najmniej minimalne wynagrodzenie, tak długo, jak długo trwa stosunek pracy, dodatkowe tytuły do ubezpieczeń, m.in. wykonywanie umowy zlecenia, mają charakter dobrowolny.

Dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, który w umowie o pracę ma zagwarantowane wynagrodzenie w kwocie co najmniej równej lub wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia, dodatkowe tytuły do ubezpieczeń posiadane przez tego pracownika, m.in. wykonywanie umowy zlecenia, także mają charakter dobrowolny.

Omawianą zasadę stosuje się również wtedy, gdy pracownik choruje albo pracodawca nie wywiązuje się ze swoich obowiązków wynikających z zawartej umowy o pracę oraz z przepisów prawa pracy i nie wypłaca pracownikowi należnego wynagrodzenia lub, bez zmiany treści umowy o pracę, wypłaca wynagrodzenie w kwocie niższej niż należna (zagwarantowana w umowie o pracę).

Kilka umów o pracę

Jeżeli osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia pozostaje jednocześnie w dwóch lub więcej stosunkach pracy, to do celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia należy zsumować podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia z tytułu wszystkich umów o pracę. W sytuacji gdy łącznie wynoszą one co najmniej tyle, ile wynosi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, osoba wykonująca umowę zlecenia podlega z tego tytułu dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

W przypadku gdy pracownik w przeliczeniu na okres miesiąca nie osiąga minimalnego wynagrodzenia (niepełny wymiar czasu pracy z wynagrodzeniem niższym niż minimalne) i dodatkowo wykonuje pracę (na rzecz innego podmiotu niż pracodawca) na podstawie dwóch lub więcej umów zlecenia, wówczas umowy zlecenia, oprócz umowy o pracę, będą powodowały obowiązek ubezpieczeń, jeżeli suma podstaw wymiaru składek z tytułu tych umów będzie wynosiła mniej niż minimalne wynagrodzenie. Jeżeli przekroczy tę kwotę, to z kolejnej umowy nie będzie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (art. 9 ust. 1a i 1b w zw. z art. 9 ust. 2c ustawy systemowej).

Zasada ta ma zastosowanie w odniesieniu do zleceniobiorców, którzy równocześnie posiadają inne tytuły do ubezpieczeń społecznych, takie jak:

• umowa o pracę,
• członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
• pobieranie świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego,
• pobieranie wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie

– jeśli podstawa wymiaru składek z tych tytułów w przeliczeniu na pełny miesiąc będzie niższa niż minimalne wynagrodzenie (nie zagwarantowano minimalnego wynagrodzenia).