opinia

Euro w Polsce? Konieczne nowe spojrzenie

Część korzyści z przystąpienia do strefy euro mogłaby zostać osiągnięta już w wyniku samego wiarygodnego ogłoszenia deklaracji o zamiarze ubiegania się o członkostwo

Od wyborów parlamentarnych w 2015 r. przez obóz rządzący realizowane są zmiany w prawie, które sumarycznie można określić jako fazę instytucjonalizacji populizmu ekonomicznego i politycznego. Jeśli opozycja nie wygra wyborów w 2023 r., to polski model kapitalizmu, już mocno osłabiony przez upolitycznienie, etatyzację i monopolizację, ulegnie trwałemu i prawdopodobnie nieodwracalnemu przeobrażeniu, czego efektem będzie niższa dynamika rozwojowa i większa podatność na kryzysy.

Co istotne, proces dekompozycji modelu kapitalizmu przebiegałby wówczas pod dalszym wpływem przesuniętych w czasie skutków pandemii, wojny w Ukrainie oraz wysokiej inflacji. W tej sytuacji ponowne silniejsze ukierunkowanie kraju na proces integracji europejskiej jest najlepszym sposobem ograniczenia tych zagrożeń. Dlatego tak bardzo na znaczeniu zyskuje opowiadanie się za działaniami zmierzającymi do przystąpienia Polski do strefy euro.

Silniejsze związki z Unią Europejską

Niezależnie od tradycyjnie wymienianych korzyści cztery argumenty za członkostwem odgrywają obecnie kluczową rolę: 1) silniejsze zakotwiczenie dorobku polskiej transformacji ustrojowej i polskiego wariantu unijnego modelu kapitalizmu; 2) ograniczenie ryzyka polexitu i wyprowadzania z Polski instytucji i norm unijnych; 3) obniżenie kosztów obsługi zadłużenia i prawdopodobieństwa wybuchu kryzysu finansowego (walutowego lub bankowego) i 4) zmniejszenie wydatków, jakie trzeba przeznaczyć na określony wzrost poziomu obronności kraju. Ważna część tych korzyści mogłaby zostać osiągnięta już w wyniku samego wiarygodnego ogłoszenia deklaracji o zamiarze ubiegania się o członkostwo.

Powyższe argumenty zyskują dodatkowo na znaczeniu w roku wyborczym. Zmuszenie obecnej władzy do rzetelnej dyskusji na temat euro pozwoliłoby przetestować szczerość i wiarygodność jej oficjalnych intencji pozostania w Unii Europejskiej, a także uzyskania środków w ramach KPO. Zmusiłoby ją ponadto do tego, aby głoszone puste frazesy o obronie suwerenności gospodarczej i politycznej na tyle wypełnić treścią, żeby możliwa stała się sensowna dyskusja przedwyborcza nad strategią Polski w obliczu obecnych potężnych wyzwań geopolitycznych. Dobrze byłoby skłonić rządzącą koalicję do wypowiedzenia się, czy i jaka jest w tej sytuacji alternatywa wobec silniejszych związków Unii Europejskiej i przede wszystkim, jaki jest koszt tej alternatywy.