Kradzieże, ubytki, niedobory - w orzecznictwie i interpretacjach

Kradzież, oszustwo czy naturalnie powstałe ubytki oznaczają dla przedsiębiorców powstanie strat materialnych. W takiej sytuacji pojawia się pytanie o konsekwencje podatkowe poniesienia takiej straty. Konsekwencje te pojawiają się zarówno w podatku dochodowym, szczególnie w kosztach podatkowych jak i w rozliczeniach VAT, szczególnie w zakresie prawa do odliczenia. W publikacji przedstawiamy, jak organy podatkowe i  sądy administracyjne odnoszą się do tak powstałych strat przedsiębiorców.

I. Zasady rozliczania podatkowego kradzieży, ubytków, niedoborów

1. Kradzieże, ubytki, niedobory w podatku dochodowym

Straty w majątku jako koszty podatkowe. Wśród wymienionych przez ustawodawcę wydatków nieuznanych za koszt uzyskania przychodu nie ma strat w środkach obrotowych powstałych w wyniku kradzieży czy zdarzeń losowych. Tym samym straty te mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu, jednak w praktyce każdy przypadek i każde tego rodzaju zdarzenie jest rozpatrywane i oceniane indywidualnie przez fiskusa, z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej sprawy. Jak przy każdej kwalifikacji wydatku jako kosztu podatkowego należy kierować się zasadą, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

W przypadku podatnika podatku dochodowego prowadzącego działalność gospodarczą straty wynikłe z kradzieży będą zaliczane do kosztów podatkowych po spełnieniu pewnych warunków. Oznacza to, że podatnik może odliczyć straty od dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym. Jednocześnie, aby straty te mogły zostać uznane za koszt podatkowy, muszą być one udokumentowane np. protokołem Policji. Co ważne, fiskus nie zgadza się na zaliczanie do kosztów podatkowych strat powstałych w wyniku niedbalstwa czy niezachowania należytej staranności przez podatnika. Podatnik powinien wykazać, że danej straty nie mógł uniknąć, prowadząc działalność gospodarczą w normalny sposób, i do straty doszło, pomimo że podjął odpowiednie działania zabezpieczające. 

Przykładowo, zgodnie ze stanowiskiem fiskusa, tylko kradzież powstałą wskutek zdarzeń nieprzewidzianych, nie do uniknięcia, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty do kosztów uzyskania przychodu.