ZUS: Coraz więcej ojców na urlopie rodzicielskim

W 2024 roku z urlopu rodzicielskiego skorzystało 41,9 tys. ojców w całym kraju. To ponad dwukrotny wzrost w porównaniu do 2023 roku oraz jedenastokrotnie więcej niż w 2022 roku. Według ZUS to wyraźny sygnał, że dyrektywa work-life balance przynosi efekty i zachęca ojców do większego zaangażowania w opiekę nad dziećmi.

ojciec, urlop rodzicielski, dziecko

Z okazji drugiej rocznicy wdrożenia w Polsce unijnej dyrektywy work-life balance, startuje 4. edycja kampanii "Równi w domu – równi w pracy. To się wszystkim opłaca". Tym razem główny nacisk kładziony jest na znaczenie edukacji oraz rolę świadomych pracodawców, bo jest to element kluczowy aby wykorzystanie świadczeń rodzicielskich przez ojców nadal rosło.

"W 2024 roku aż 41 900 ojców skorzystało z urlopu rodzicielskiego – ponad dwa razy więcej niż w 2023 roku i jedenaście razy więcej niż w 2022 roku. To wyraźny sygnał, że dyrektywa work-life balance przynosi efekty i zachęca ojców do większego zaangażowania w opiekę nad dziećmi" – przekazał członek zarządu ZUS Mariusz Jedynak.

"Jeśli naprawdę chcemy równości, musimy zacząć od źródeł nierówności" – dodała członkini zarządu Fundacji Share the Care Karolina Andrian. Podkreśliła, że kobiety nie powinny płacić kary za macierzyństwo, a mężczyźni powinni mieć realne możliwości uczestniczenia w życiu rodzinnym. To nie tylko kwestia sprawiedliwości społecznej, ale także szansa na stabilniejszy rozwój gospodarczy i lepszą jakość życia.

Kiedy ojciec może skorzystać z urlopu rodzicielskiego?

Ojciec dziecka może skorzystać z urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Od 2023 roku przepisy Kodeksu pracy zmieniły się i obecnie każdy z rodziców ma wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, którego nie można przekazać drugiemu rodzicowi.

Okres urlopu rodzicielskiego jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i przysługuje w wymiarze do:

• 41 tygodni – w razie urodzenia jednego dziecka,
• 43 tygodni – gdy urodzi się więcej niż jedno dziecko.

Wymiar urlopu rodzicielskiego przysługuje łącznie obojgu pracownikom – rodzicom, a nie osobno każdemu z nich. Mogą oni jednak korzystać z tego urlopu jednocześnie (w tym samym czasie), pod warunkiem że nie przekroczą łącznego okresu tego urlopu. Ta sama zasada ma zastosowanie w przypadku, gdy jeden z rodziców dziecka podlega ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu niż pracowniczy i korzysta z zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu odpowiadającego okresowi urlopu rodzicielskiego. Wtedy drugi rodzic – pracownik – może w tym samym czasie korzystać z urlopu rodzicielskiego. Łączny wymiar pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego wykorzystanego przez matkę dziecka i urlopu rodzicielskiego wykorzystanego przez ojca dziecka nie może przekraczać maksymalnego wymiaru.

Każde z rodziców dziecka z wymiaru 41 lub 43 tygodni urlopu rodzicielskiego może wykorzystać tylko 32 lub 34 tygodnie, umożliwiając drugiemu z nich skorzystanie z urlopu rodzicielskiego w wymiarze 9 tygodni. Jeżeli np. pracownica – matka dziecka – wykorzysta 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, a pracownik – ojciec dziecka – nie skorzysta z gwarantowanego mu okresu tego urlopu w wymiarze 9 tygodni, urlop ten przepada. Nie jest możliwe przeniesienie tych 9 dodatkowych tygodni urlopu na pracownicę – matkę dziecka.

Jeżeli w okresie korzystania przez pracownicę z urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni albo bezpośrednio po jego zakończeniu pracownik – ojciec dziecka – nie skorzysta z wyłącznego prawa do tego urlopu w wymiarze 9 tygodni, wówczas pracownica nie będzie mogła skorzystać z tej części urlopu.

Oprac. Katarzyna Bogucka