Praca zdalna od 7 kwietnia 2023 r. – odpowiedzi na 11 pytań z praktyki

Od 7 kwietnia 2023 r. wejdą w życie przepisy o pracy zdalnej. Będzie ona polegała na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika. Praca zdalna powinna się odbywać z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. 

Nowe regulacje o pracy zdalnej, mimo że jeszcze nie obowiązują, już wywołują pierwsze wątpliwości. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na pytania Czytelników dotyczące najnowszych regulacji o pracy zdalnej.

(?) Czy praca zdalna okazjonalna jest "na żądanie", czy można odmówić jej wykonywania pracownikowi

Praca zdalna okazjonalna nie jest pracą polecaną "na żądanie" pracownika. Pracodawca może jej odmówić, ale przestrzegając zasad współżycia społecznego, zakazu dyskryminacji oraz zasad równego traktowania w zatrudnieniu.

Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym (art. 67³³ § 1 Kodeksu pracy po nowelizacji). Wniosek ten nie jest wiążący dla pracodawcy, tak jak np. wniosek pracownika wychowującego dziecko do 4 roku życia czy wniosek pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności, ubiegającego się o wprowadzenie pracy zdalnej. Wprawdzie przepisy Kodeksu pracy nie przewidują konieczności dołączenia do takiego wniosku uzasadnienia, jednak może ono zwiększyć szanse pracownika na uwzględnienie wniosku przez pracodawcę.

Pracodawca decyduje o uwzględnieniu wniosku pracownika albo o odmowie jego uwzględnienia, jednakże jego decyzja powinna być podejmowana z poszanowaniem zasady równego traktowania oraz zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu. Oznacza to, że powinien co do zasady zostać uwzględniony, jeżeli inni pracownicy na podobnych stanowiskach i w podobnych sytuacjach mogą korzystać z pracy zdalnej okazjonalnej bez ograniczeń.

Pracodawca, rozpatrując wniosek pracownika, powinien kierować się także zasadą wyrażoną w art. 8 Kodeksu pracy. Zgodnie z nią nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Oznacza to, że jeżeli pracodawca ma taką możliwość, to nie powinien odmówić pracownikowi pracy zdalnej okazjonalnej.

Praca zdalna okazjonalna znajdzie zapewne zastosowanie w okolicznościach incydentalnych i szczególnych, uzasadnionych wyłącznie interesem (potrzebą) pracownika. Przykładem wykorzystania instytucji pracy zdalnej okazjonalnej może być konieczność opieki nad potrzebującym doraźnego wsparcia członkiem rodziny czy potrzeba wyjazdu do innej miejscowości (poza stałe miejscem wykonywania pracy) w celu załatwienia spraw osobistych, które jednocześnie umożliwią pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej.

(?) Jak rejestrować godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy podczas wykonywania pracy zdalnej

Przepisy prawa pracy nie regulują sposobu rejestrowania rozpoczęcia i zakończenia pracy zdalnej przez pracownika, zatem pracodawca samodzielnie określa zasady w tym zakresie. Rejestracja może się odbywać poprzez wysłanie e-maila o rozpoczęciu (zakończeniu) pracy czy telefoniczne zawiadomienie o tym przełożonego. Można też założyć, że potwierdzeniem wykonywania pracy zdalnej jest np. korespondencja e-mailowa lub wykaz zadań zrealizowanych danego dnia.

Pracodawca powinien ustalić w regulaminie pracy przyjęty w zakładzie pracy sposób potwierdzania przez pracowników ...