Ministerstwo Finansów planuje kolejne zmiany w VAT

Przedsiębiorcy zyskają możliwość sprawdzenia statusu podatnika VAT do pięciu lat wstecz – wynika z informacji opublikowanej 23 września 2025 r. w wykazie prac programowych i legislacyjnych Rady Ministrów. Projekt nowelizacji ustawy o VAT przewiduje szereg zmian, w tym m. in. wprowadzenie instytucji składu VAT, rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy, doprecyzowanie zasad rozliczania VAT w systemie kaucyjnym.

W wykazie prac programowych i legislacyjnych Rady Ministrów została opublikowana informacja o przygotowywanych przez resort finansów zmianach w VAT. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników będzie zawierał zmiany w kilkunastu obszarach.

Jedną z kluczowych zmian będzie możliwość sprawdzenia statusu podatnika VAT 5 lat wstecz. Obecnie dane w wykazie podatników VAT są dostępne jedynie na dzień sprawdzenia. Nowe przepisy umożliwią weryfikację statusu podatnika na dowolnie wybrany dzień w przeszłości, co ma zwiększyć bezpieczeństwo transakcji i ułatwić dochodzenie roszczeń.

Skład VAT

W projekcie przewidziano również wprowadzenie nowej procedury tzw. składu VAT – rozwiązania dedykowanego podmiotom zajmującym się międzynarodowym obrotem towarowym. Procedura składu VAT pozwoli na zastosowanie stawki 0% VAT m.in. do dostaw i nabyć wewnątrzwspólnotowych realizowanych w ramach składu. Obowiązek podatkowy będzie powstawał dopiero przy wyprowadzeniu towarów ze składu.

Zasady opodatkowania VAT energii elektrycznej

Zgodnie z założeniami planowana zmiana ma także doprecyzować przepisy w zakresie miejsca dostawy energii elektrycznej. Takie same zasady opodatkowania VAT energii elektrycznej będą stosowane w odniesieniu do energii dostarczanej za pośrednictwem systemu elektroenergetycznego, jak i poza tym systemem. Obecnie w zależności od tego, czy prąd jest dostarczany za pośrednictwem systemu, czy poza nim, to inne jest miejsce dostawy energii.

Zmiany w przepisach dotyczących rejestracji podatników VAT

Nowelizacja ustawy o VAT przewiduje szereg zmian w zakresie rejestracji podatników. Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się:

1. możliwość odmowy rejestracji podatnika VAT w przypadku braku ustanowienia przedstawiciela podatkowego w momencie składania dokumentów rejestracyjnych, jeżeli na podmiocie ciąży taki obowiązek,
2. odmowa rejestracji podatnika VAT do czasu uzupełnienia brakujących deklaracji przez podmiot wykreślony z rejestru z powodu ich niezłożenia,
3. uproszczenie procedury zakończenia działalności dla przedsiębiorców wpisanych do CEIDG oraz KRS poprzez rezygnację z obowiązku składania formularza VAT-Z,
4. wykreślenie podatnika z rejestru VAT w przypadku braku kontaktu z ustanowionym przedstawicielem podatkowym,
5. wykreślenie podatnika z rejestru VAT w sytuacji, gdy jeden z przedstawicieli podatkowych zrezygnuje, a nowy nie zostanie ustanowiony pomimo obowiązku; jednocześnie przewidziano możliwość przywrócenia rejestracji jako podatnika VAT czynnego bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, jeżeli podatnik udowodni, że ustanowił przedstawiciela podatkowego,
6. doprecyzowanie obowiązku wskazywania przez podatników dat rozpoczęcia i zakończenia wykonywania czynności opodatkowanych w okresie zawieszenia działalności (w formacie „od–do”),
7. odstąpienie od obowiązku składania zgłoszenia aktualizacyjnego VAT-R w przypadku zmiany właściwości organu podatkowego wynikającej z aktualizacji danych adresowych,
8. rozszerzenie katalogu przesłanek odmowy rejestracji jako podatnika VAT o sytuację, w której podmiot nie dokonał zgłoszenia identyfikacyjnego w zakresie danych uzupełniających – ma to zapobiec przypadkom, w których podmiot z uchylonym numerem NIP składa zgłoszenie rejestracyjne do VAT, a naczelnik urzędu skarbowego nie ma podstawy do odmowy rejestracji.

Rozszerzenie odpowiedzialności solidarnej nabywcy

MF proponuje także rozszerzenie zakresu stosowania odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy o:

• transakcje w przypadku, gdy podatnik wiedział, że faktura dokumentująca czynność, za którą należność została zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, została wystawiona przez podmiot nieistniejący, stwierdza czynności, które nie zostały dokonane, podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością,
• usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT o wartości nieprzekraczającej 15 000 zł,
• niektóre usługi niematerialne (np. doradcze, zarządcze, rachunkowo-księgowe, reklamowe czy badawcze).

Rozliczanie VAT w systemie kaucyjnym

Nowelizacja ma doprecyzować przepisy dotyczące rozliczania VAT w systemie kaucyjnym, który zacznie obowiązywać 1 października 2025 r. Zmiany mają na celu ujednolicenie stosowania właściwej stawki VAT dla produktów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, szczególnie w przypadku zmiany stawki podatku. Zgodnie z projektowanymi przepisami, w przypadku niezwrócenia opakowania, obowiązek podatkowy będzie powstawał na koniec roku podatkowego, a stawka VAT stosowana do rozliczenia będzie odpowiadać stawce właściwej dla produktu w danym opakowaniu na ostatni dzień roku, za który dokonywane jest rozliczenie.

Nowe obowiązki w zakresie kas rejestrujących

Zmiany obejmą również przepisy dotyczące kas rejestrujących (zmiana art. 111 i 111b ustawy o VAT):

• wprowadzenie obowiązku utylizacji nieużywanych kas rejestrujących oraz niewielkich kar porządkowych za brak realizacji takiego obowiązku,
• wprowadzenie niewielkich kar porządkowych za brak wyrejestrowania kasy rejestrującej,
• wprowadzenie możliwości (upoważnienie dla Ministra Finansów i Gospodarki do wydania rozporządzenia) wprowadzenia obowiązku serwisowania kas wirtualnych.

Dodatkowo zostanie wprowadzony zakaz wymiany pamięci fiskalnej w kasach z elektronicznym zapisem kopii.

Zmiany w JPK_VAT

MF proponuje również likwidację obowiązku zapłaty VAT w ciągu 14 dni od wewnątrzwspólnotowego nabycia środka transportu oraz likwidację obowiązku wykazywania w JPK_VAT podstawy opodatkowania z tytułu nabycia od podatników niemających siedziby oraz stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski towarów i usług, które są zwolnione od podatku. MF chce także umożliwić e-odprawę w terminalu Tax Free. Zmiany umożliwią samodzielne i dobrowolne zadeklarowanie przez podróżnych wywozu towarów ujętych na dokumencie elektronicznym TAX FREE z wykorzystaniem udostępnionych przez Krajową Administrację Skarbową narzędzi informatycznych (terminale TAX FREE).

Informacja o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników - opubl. 23 września 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów

Oprac. Katarzyna Bogucka