Spółka ważna dla rozwoju gminy

Gminy, realizując zadania własne, mogą korzystać z ustalonych przez ustawodawcę form organizacyjnych. Bez wątpienia jedną z takich form jest tworzenie czy też przystępowanie do spółek handlowych. Ustawodawca dookreśla zakres przedmiotowy gospodarki komunalnej, przy jednoczesnym umożliwieniu rozszerzenia działalności spółki komunalnej w przypadku, gdy jest ona ważna dla rozwoju gminy. Jednak samo ustalenie przesłanki „ważności dla rozwoju gminy” – pomimo jej wieloletniego obowiązywania – wciąż budzi kontrowersje.

Gmina w celu wykonywania swoich zadań może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym; dalej: u.s.g.). Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. f u.s.g., do wyłącznej właściwości rady gminy (miasta) należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich. Z kolei formy prowadzenia gospodarki gminnej – w tym także wykonywania przez gminę (jako podstawowej jednostki samorządu terytorialnego) zadań o charakterze użyteczności publicznej – określa ustawa o gospodarce komunalnej (dalej: u.g.k.). Gospodarka komunalna może być prowadzona przez JST w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Spółka gminna jest zatem formą prowadzenia przez gminę gospodarki komunalnej i stanowi jednostkę organizacyjną gminy posiadającą osobowość prawną (zob. wyrok NSA z 8 marca 2022 r., sygn. akt I OSK 1088/21).